กะเพรา
กะเพรา (ชื่อวิทยาศาสตร์: Ocimum tenuiflorum) เป็นพืชล้มลุก สูงประมาณ 30-60 เซนติเมตร ใบเรียวยาว ปลายแหลม ขอบใบเป็นจักฟันเลื่อย นิยมนำมาประกอบอาหารไทย โดยเฉพาะผัดกะเพรา ซึ่งเป็นอาหารยอดนิยมของคนไทย กะเพรามี 3 ชนิด คือ กะเพราแดง กะเพราขาว และกะเพราลูกผสม
ลักษณะ
- ลำต้น เป็นเหลี่ยม สีเขียวเข้ม แตกกิ่งก้านสาขามาก
- ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกตรงข้ามกัน รูปใบเรียวยาว ปลายใบแหลม ขอบใบเป็นจัก สีเขียวเข้ม มีกลิ่นหอม
- ดอก ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุก ออกที่ปลายยอดและซอกใบ ดอกย่อยมีขนาดเล็ก รูปทรงคล้ายระฆัง กลีบดอกสีขาวอมม่วง
- ผล แห้งรูปไข่ สีเขียวเข้ม เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีดำ
ประโยชน์ กะเพรา
ประโยชน์ของกะเพรา กะเพราอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุต่างๆ เช่น วิตามินเอ วิตามินซี วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 ธาตุเหล็ก ธาตุแคลเซียม เป็นต้น กะเพราจึงมีประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย เช่น
- ช่วยแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม
- ช่วยแก้หวัด คัดจมูก
- ช่วยขับเหงื่อ
- ช่วยย่อยอาหาร
- ช่วยบำรุงธาตุ
- ช่วยบำรุงประสาท
สรรพคุณทางยา
กะเพราสรรพคุณทางยามากมาย เช่น
- แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม กะเพรามีน้ำมันหอมระเหยที่มีฤทธิ์ขับลม ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานดีขึ้น บรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ
- แก้หวัด กะเพรามีสารเคมีที่มีฤทธิ์ต้านการอักเสบและต้านไวรัส ช่วยบรรเทาอาการหวัด คัดจมูก น้ำมูกไหล
- แก้ปวดท้อง กะเพรามีฤทธิ์แก้ปวด ช่วยลดอาการปวดท้อง ปวดประจำเดือน
- ขับเหงื่อ กะเพรามีฤทธิ์ขับเหงื่อ ช่วยระบายความร้อนออกจากร่างกาย
- บำรุงธาตุ กะเพรามีวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกาย ช่วยบำรุงธาตุ
**ข้อควรระวัง
กะเพราเป็นพืชผักสมุนไพรที่ปลอดภัย แต่ไม่ควรรับประทานมากเกินไป อาจทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อผิวหนังและระบบทางเดินอาหารได้
การปลูกกะเพรา และขยายพันธุ์
การขยายพันธุ์
กะเพราสามารถขยายพันธุ์ได้หลายวิธี ได้แก่
- การปักชำ : ใช้กิ่งอ่อนปักชำลงในวัสดุเพาะชำ เช่น ดินผสมทราย
- การตอนกิ่ง : ใช้มีดคมเฉือนกิ่งอ่อนที่มีใบติดมาด้วย นำไปปักชำลงในวัสดุเพาะชำ
- การเพาะเมล็ด : กะเพราสามารถเพาะเมล็ดได้ แต่การเจริญเติบโตจะช้ากว่าการขยายพันธุ์ด้วยวิธีอื่น
การปลูกกะเพรา
กะเพราเป็นพืชที่ปลูกง่าย ชอบดินร่วนซุย ระบายน้ำได้ดี ชอบแสงแดดจัด การปลูกกะเพราสามารถทำได้ดังนี้
- การเตรียมดิน ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักลงในดินร่วนซุย อัตราส่วน 1:1 คลุกเคล้าให้เข้ากัน
- การปลูก ลงต้นกะเพราลงในดินที่เตรียมไว้ ระยะห่างระหว่างต้นประมาณ 20-30 เซนติเมตร
- การดูแลรักษา รดน้ำกะเพราวันละ 1-2 ครั้ง ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักเดือนละครั้ง
- การเก็บเกี่ยว กะเพราสามารถเก็บเกี่ยวใบได้เมื่อต้นกะเพรามีอายุประมาณ 1 เดือน เก็บเกี่ยวใบกะเพราที่ยังไม่แก่จัด เก็บเกี่ยวได้ตลอดทั้งปี
สรุป
กะเพราเป็นพืชผักสวนครัวที่มีสรรพคุณทางยามากมาย นิยมนำมาประกอบอาหารไทยหลากหลายชนิด กะเพราเป็นพืชที่ปลูกง่าย หาซื้อได้ง่าย และราคาไม่แพง จึงเป็นสมุนไพรที่มีประโยชน์และควรมีติดบ้านไว้
คำถามที่พบบ่อย
กะเพรา หรือ กระเพรา แบบไหนเขียนถูก ที่เขียนถูกตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คือ “กะเพรา” นั่นเอง
เนื้อหาที่คุณอาจสนใจ : พริก
#วิธีปลูกกะเพรา #กะเพราหมูสับ
